Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής

Τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη ιδρύθηκαν τον Απρίλιο του 1995. Σκοπός τους είναι η συγκέντρωση, η καταγραφή, η ταξινόμηση και η αρχειοθέτηση κάθε εικαστικής, γραπτής και προφορικής πληροφορίας σχετικά με τη νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική, πολεοδομία και τοπογραφία και με τους δημιουργούς τους, καθώς και διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, έτσι ώστε να είναι προσιτά σε όλους τους ερευνητές. Ως νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική νοείται το έργο ελλήνων αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και αυτή ξένων αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα. Χρονολογικά αφορά στην περίοδο από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, το 1830 έως σήμερα.

Τα Α.Ν.Α. είναι ίσως τα μοναδικά οργανωμένα αρχεία νεοελληνικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Στους χώρους τους εναπόκειται μεγάλος αριθμός αρχείων αρχιτεκτόνων και μηχανικών, καθώς και μεμονωμένες μελέτες, σχέδια ή προπλάσματα.

Το αρχειακό υλικό που αφορά στο 19ο αιώνα αποτελεί μικρό αλλά εξαιρετικά σημαντικό τμήμα των Α.Ν.Α. Ενδεικτικά αναφέρονται το αρχείο του Λύσανδρου Καυταντζόγλου, μεμονωμένα σχέδια των Σταμάτη Κλεάνθη, Εduard Schaubert, Ερνέστου Τσίλλερ και Αναστάση Μεταξά, Σχέδια της Πόλεως των Αθηνών κ.ά.

Πολύ μεγαλύτερο και εξίσου σημαντικό είναι το αρχειακό υλικό που έχει συγκεντρωθεί για την περίοδο του Μεσοπολέμου, που χαρακτηρίζεται από την εισαγωγή και την αφομοίωση του Μοντέρνου Κινήματος.

Ένας ικανός αριθμός σχεδίων είτε με τη μορφή οργανωμένων αρχείων αρχιτεκτόνων της γενιάς του ’30, όπως των Αλέξανδρου Δραγούμη, Νικόλαου Μητσάκη, Κυραικούλη Παναγιωτάκου, είτε μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα των Βασίλη Δούρα, Ιωάννη και Στάμου Παπαδάκη και Πάνου-Νικολή Τζελέπη, έχει ήδη ταξινομηθεί και αρχειοθετηθεί.

Στα Α.Ν.Α. βρίσκονται επίσης κατατεθειμένα αρχεία καθηγητών των Σχολών Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. και του Α.Π.Θ., όπως των Αλέξανδρου Νικολούδη, Εμμανουήλ Κριεζή, Ιωάννη Δεσποτόπουλου, Σόλωνος Κυδωνιάτη, Κυπριανού Μπίρη, Γεώργιου Σκιαδαρέση, Ιωάννη Λιάπη, Αλέκου Ζάννου, Αναστασίας Τζάκου, Δημήτρη Φατούρου και Μάξιμου Χρυσομαλλίδη. Ιδιαίτερη προσφορά αποτελεί επίσης το αρχείο του καθηγητή της Αρχιτεκτονικής και μεγάλου δασκάλου, Δημήτρη Πικιώνη

Στα Α.Ν.Α. έχουν επίσης παραχωρηθεί αρχεία και συλλογές σημαντικών νεοελλήνων αρχιτεκτόνων είτε από δωρεά είτε με τη μορφή χρησιδανείου (λ.χ. από το Ε.Λ.Ι.Α.). Το αρχείο των σχεδίων των "Ξενία" που είναι έργα του Άρη Κωσταντινίδη αποτελεί πολύτιμη προσφορά του Ε.Ο.Τ.

Στα πλαίσια των ενδιαφερόντων τους, τα Α.Ν.Α. πραγματοποιούν εκθέσεις και επιμελούνται εκδόσεις, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με ανάλογα ιδρύματα και φορείς, με τους οποίους επιθυμούν και ελπίζουν να βρίσκονται σε στενή επαφή, ώστε να δημιουργηθεί ένας σημαντικός πυρήνας μελέτης και έρευνας της Νεοελληνικής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας.